Από τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου από τη Χαμάς, η αντίληψη της ισραηλινής απειλής έχει αλλάξει ριζικά, επηρεάζοντας τον τρόπο με τον οποίο βλέπει την εθνική ασφάλεια. Το Ισραήλ επιστρέφει τώρα σε μια στάση πριν από το 1967, όπου τα σύνορα απαιτούν ενεργό άμυνα και οι δυνατότητες των γειτόνων του είναι υψίστης σημασίας, ανεξάρτητα από την πρόθεση.

Με τις δυνάμεις του IDF να επιχειρούν στο νότιο Λίβανο και τις πρόσφατες ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές με στόχο το Ιράν, τη Συρία και το Ιράκ, το Ισραήλ έχει εισέλθει σε μια νέα φάση σύγκρουσης, που προκλήθηκε από την άνευ προηγουμένου επίθεση με βαλλιστικούς πυραύλους την 1η Οκτωβρίου . Όπως παρατήρησε ο Τσόρτσιλ μετά τη μάχη του Ελ-Αλαμέιν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο: «Δεν είναι το τέλος, δεν είναι η αρχή του τέλους, αλλά είναι το τέλος της αρχής».

Του: *ARIEL HARKHAM / Jerusalem Post

Τώρα, καθώς το Ισραήλ εισέρχεται στο δεύτερο έτος αυτού του πολέμου, είναι κρίσιμο για τους Ισραηλινούς υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και στρατηγικούς να αναγνωρίσουν τις αναδυόμενες απειλές που μπορεί να μην είναι άμεσα εμφανείς. Συχνά, είναι το απροσδόκητο «μαχαίρι στην πλάτη» που αποδεικνύεται πιο θανατηφόρο. Κοιτάζοντας την ευρύτερη εικόνα, είναι η ανατολική Μεσόγειος –η αυλή του ίδιου του Ισραήλ– που μπορεί να κρύβει τις σοβαρότερες απειλές στον ορίζοντα.

Παλεύοντας για την ίδια του την επιβίωσή του, το Ισραήλ ξυπνά στην πραγματικότητα ότι, ενώ μπορεί να έχει πολλούς φίλους, ορισμένοι κάνουν αναξιόπιστους συνεργάτες. Αφού ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου αντιστάθηκε στη διεθνή πίεση και εισήλθε στη Ράφα – όπου οι σήραγγες από τη Γάζα προς την Αίγυπτο αποκάλυψαν έναν από τους μεγαλύτερους αγωγούς λαθρεμπορίου στον κόσμο – η «ψυχρή ειρήνη» με την Αίγυπτο φαίνεται πολύ πιο αδύναμη από ό,τι φανταζόταν το Ισραήλ.

Παρέχοντας ζωτικής σημασίας διαδρομές ανεφοδιασμού που χρησιμοποίησε η Χαμάς για να ενισχύσει την τρομοκρατική της υποδομή, η Αίγυπτος εκτέθηκε ως συμβιβασμένος σύμμαχος, αφήνοντας έναν υποτιθέμενο σύμμαχο ευάλωτο σε γενοκτονικές επιθέσεις τζιχάντ.

Η Τουρκία μετατρέπεται σε ένα απροκάλυπτα εχθρικό κράτος
Στα βόρεια του Ισραήλ, η Τουρκία, υπό την ηγεσία του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για περισσότερες από δύο δεκαετίες, έχει μετατραπεί από στρατηγικός σύμμαχος σε ένα απροκάλυπτα εχθρικό κράτος. Παρά τη σύντομη διπλωματική υπερθέρμανση το 2022 και τις αρχές του 2023, ο Ερντογάν από τότε υπερασπίστηκε τη Χαμάς και συνεχίζει να παρέχει ένα ασφαλές λιμάνι για την ηγεσία της.

Τον Σεπτέμβριο, ο Ερντογάν ενέτεινε τη ρητορική του καλώντας σε μια συμμαχία ισλαμικών εθνών για την αντιμετώπιση του Ισραήλ , κατηγορώντας το για «επεκτατικές απειλές» και «κρατική τρομοκρατία». Πρόσφατα, η Τουρκία υπέβαλε επιστολή του ΟΗΕ με την υποστήριξη 52 κρατών, υποστηρίζοντας το εμπάργκο όπλων στο Ισραήλ.

Το Ισραήλ δεν μπορεί να αγνοήσει την εχθρότητα του Ερντογάν, τους διπλωματικούς ελιγμούς του που στοχεύουν στην αποδυνάμωση του Ισραήλ ή τις σημαντικές στρατιωτικές προόδους της Τουρκίας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα δεδομένου του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας», το οποίο διεκδικεί τα τουρκικά δικαιώματα σε μεγάλες περιοχές της ανατολικής Μεσογείου, του Αιγαίου και της Μαύρης Θάλασσας. Οι Ισραηλινοί ηγέτες πρέπει να αναπτύξουν μια αποτελεσματική στρατηγική για να αποτρέψουν τις μελλοντικές τουρκικές προκλήσεις.

Η πολυπλοκότητα βαθαίνει με το ενδεχόμενο ενδιαφέρον του Ερντογάν να ευθυγραμμιστεί με τον Πρόεδρο της Αιγύπτου Abdel Fattah al-Sisi εναντίον του Ισραήλ. Και οι δύο ηγέτες έχουν επιδιορθώσει τους δεσμούς τους μέσω συνομιλιών υψηλού επιπέδου από το 2021, και αυτή η διπλωματική προσέγγιση απαιτεί μια ισραηλινή στρατηγική επικεντρωμένη στη διατήρηση μιας ισορροπίας δυνάμεων στην ανατολική Μεσόγειο για να αποτραπεί ένα ενιαίο μέτωπο. Το Ισραήλ δεν μπορεί να αγνοήσει ότι αυτά τα δύο γειτονικά κράτη διαθέτουν τους μεγαλύτερους ναυτικούς στόλους στη Μεσόγειο, που αποτελούν απτή απειλή στο τοπίο μετά την 7η Οκτωβρίου.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ, Η ΒΡΕΤΑΝΙΑ – ένα νησί που στηρίζεται σε ευάλωτες θαλάσσιες οδούς και σε υψηλό βαθμό εμπορίου – αντιμετώπισε παρόμοιες στρατηγικές προκλήσεις με το Ισραήλ. Από τον 18ο αιώνα έως τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Βρετανία δημιούργησε μια στρατηγική ισορροπίας δυνάμεων για να αποτρέψει την ευθυγράμμιση οποιωνδήποτε δύο κυρίαρχων στρατιωτικών δυνάμεων στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Για το Ισραήλ, μια παρόμοια διαφοροποιημένη πολιτική μπορεί να είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση της μεταβαλλόμενης δυναμικής στην ανατολική Μεσόγειο.
Εάν το Ισραήλ υιοθετούσε μια στρατηγική ισορροπίας δυνάμεων για να αντιμετωπίσει μια πιθανή συμμαχία Αιγύπτου-Τουρκίας, θα μπορούσε να βασιστεί σε παρόμοιες αρχές με την προσέγγιση της Βρετανίας, προσαρμόζοντάς τις στο μοναδικό πλαίσιο της σύγχρονης Μέσης Ανατολής. Υπάρχει μια σειρά από μέτωπα στα οποία το Ισραήλ μπορεί να συμμετάσχει ταυτόχρονα για να εφαρμόσει μια τέτοια στρατηγική.

Μια στρατηγική ισορροπημένης δύναμης στη Μεσόγειο ξεκινά από το σπίτι. Όπως η Βρετανία, το Ισραήλ πρέπει να ενισχύσει τη ναυτική του ισχύ. Η αληθινή αποτροπή απαιτεί όχι μόνο προηγμένη τεχνολογία, αλλά και την ικανότητα να προβάλλει ισχύς με συνέπεια, ειδικά δεδομένης της ιδιότητας του μικρού έθνους του Ισραήλ. Όπως εύστοχα παρατήρησε ο Στάλιν, «η ποσότητα έχει τη δική της ποιότητα».

Το Ισραήλ θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα σε τρεις βασικούς τομείς για την επέκταση της ικανότητας άρνησης της θάλασσας: την ανάπτυξη αρμάδας USV (μη επανδρωμένα πλοία επιφανείας) και UUV (μη επανδρωμένα υποβρύχια οχήματα), επεκτείνοντας σημαντικά τον υποβρύχιο στόλο του και επενδύοντας βαριά στον προηγμένο και κινητό ναρκομαχία.

Το δεύτερο επίπεδο αυτής της στρατηγικής θα περιλαμβάνει την ενίσχυση των συμμαχιών με άλλους περιφερειακούς παράγοντες στην ανατολική Μεσόγειο για να εξισορροπηθεί η δυναμική της ασφάλειας και να αποτραπεί ο τουρκο-αιγυπτιακός τυχοδιωκτισμός. Η συμμαχία του Ισραήλ με την Κύπρο και την Ελλάδα, που ενισχύθηκε την τελευταία δεκαετία, θα πρέπει να μεταφραστεί σε ακόμη μεγαλύτερη στρατιωτική συνεργασία.

Για παράδειγμα, ενώ το Ισραήλ υποστηρίζει τον εκσυγχρονισμό της αεροπορικής δύναμης της Ελλάδας, θα μπορούσε να επιδιώξει να εξασφαλίσει δικαιώματα μίσθωσης για ναυτικές βάσεις σε ελληνικά νησιά. Επιπλέον, το Ισραήλ θα μπορούσε να υποστηρίξει και να εκπαιδεύσει τις κυπριακές ένοπλες δυνάμεις για να αντισταθούν καλύτερα στον τουρκικό εκφοβισμό και να εξασφαλίσουν συμφωνίες που θα επιτρέψουν τον ανεφοδιασμό του ισραηλινού ναυτικού.

Τρίτον, το Ισραήλ θα πρέπει να αξιοποιήσει την ήπια δύναμη για να διαμορφώσει συμμαχίες και να αντισταθμίσει έναν πιθανό τουρκοαιγυπτιακό άξονα. Η παροχή περιορισμένης υποστήριξης στον Εθνικό Στρατό της Λιβύης (LNA) θα μπορούσε να είναι στρατηγική. Η Αίγυπτος υποστηρίζει το LNA, ενώ η Τουρκία υποστηρίζει τους αντιπάλους της. Βοηθώντας το LNA, το Ισραήλ θα μπορούσε να αποκτήσει επιρροή σε ένα κομβικό ζήτημα μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας. Εάν το LNA του Στρατάρχη Khalifa Haftar αποκτούσε δύναμη, το Ισραήλ θα ωφεληθεί από μια φιλική κυβέρνηση στην ανατολική μεσογειακή σφαίρα.

Ένα σημαντικό στοιχείο οποιασδήποτε ισραηλινής στρατηγικής ισορροπίας δυνάμεων πρέπει να περιλαμβάνει ήπια ισχύ. Η υποστήριξη της Τουρκίας στους Αδελφούς Μουσουλμάνους αποτελεί σημαντική απειλή για τον αλ-Σίσι, ο οποίος ανέτρεψε την υπό την ηγεσία της Αδελφότητας κυβέρνηση του Μοχάμεντ Μόρσι για να εξασφαλίσει την εξουσία στο Κάιρο. Αναδεικνύοντας την ιστορική και συνεχή υποστήριξη της Τουρκίας στις ισλαμιστικές φατρίες, το Ισραήλ μπορεί να τονίσει τις ιδεολογικές ρήξεις που θα μπορούσαν να περιπλέξουν κάθε βαθύτερη αιγυπτιακή-τουρκική σχέση.

Είναι σημαντικό για τους Ισραηλινούς διπλωμάτες να υπογραμμίσουν την αυξανόμενη επιθετικότητα της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα θαλάσσια σύνορα και τους πόρους. Το Ισραήλ θα πρέπει επίσης να επικεντρωθεί στην επέκταση του Φόρουμ για το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου και στην οικοδόμηση των εταιρικών σχέσεων Αιγύπτου-Ισραήλ. Τέτοιες συνεργασίες, που επιτρέπουν και στις δύο χώρες να προμηθεύουν την Ευρώπη με φυσικό αέριο, θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως ισχυρό αντίβαρο στην τουρκική επιρροή.

ΤΕΛΟΣ, ΜΕ ΔΟΜΕΝΗ την αντισημιτική ρητορική της κυβέρνησης του Ερντογάν και την ευθυγράμμισή του με τον ιρανικό άξονα, είναι καιρός το Ισραήλ να αναγνωρίσει επίσημα τη γενοκτονία των Αρμενίων. Πέρα από ηθική υποχρέωση, αυτή η κίνηση θα ήταν μια έντονη απάντηση στις κατηγορίες του Ερντογάν κατά του Ισραήλ και θα μπορούσε να χρησιμεύσει για να αναδείξει τις αντιφάσεις και τις ιστορικές διαψεύσεις του καθεστώτος του.

Μια τέτοια αναγνώριση θα ενίσχυε τη δέσμευση του Ισραήλ στα ανθρώπινα δικαιώματα και θα υπενθυμίσει στην Άγκυρα ότι όσοι βρίσκονται σε γυάλινα σπίτια δεν πρέπει να ασκούν πιέσεις για συκοφαντίες αίματος.

Καθώς το Ισραήλ αντιμετωπίζει συνεχείς απειλές από το Ιράν και αναδιαρθρώνει την αμυντική του στάση μετά την 7η Οκτωβρίου, δεν πρέπει να παραβλέπει τους αυξανόμενους κινδύνους στην ανατολική Μεσόγειο. Η προσέγγιση του Ισραήλ για την αντιμετώπιση της προσέγγισης Αιγύπτου-Τουρκίας θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα οχυρωμένο ναυτικό, ενισχυμένες συμμαχίες με περιφερειακούς εταίρους και διπλωματικά μέτρα για την ανάδειξη της αποσταθεροποιητικής επιρροής της Τουρκίας.

Αυτή η πολύπλευρη στρατηγική, που επικεντρώνεται στη συνεργατική αποτροπή και όχι στην άμεση αντιπαράθεση, θα μπορούσε να βοηθήσει στη σταθεροποίηση της περιοχής και να αποτρέψει ένα ενιαίο μέτωπο εναντίον του Ισραήλ στην αυλή του.

*Ο συγγραφέας είναι συνιδρυτής της Εβραϊκής Εθνικής Πρωτοβουλίας και στέλεχος υψηλής τεχνολογίας.

Δείτε την ανάλυση: